Π ΡΡΠΎΠΉ Π³Π»Π°Π²Π΅ ΠΌΡ ΡΠ·Π½Π°Π΅ΠΌ ΠΎ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅Ρ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ°. ΠΡΡ Π΄ΠΎ ΠΏΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΡΡΡΠ΅ΡΠΎΠ² Π² 30-Π΅ Π³ΠΎΠ΄Ρ Π΄Π²Π°Π΄ΡΠ°ΡΠΎΠ³ΠΎ Π²Π΅ΠΊΠ° ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠΎΠ² ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠΎΠ²Π°Π» Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡ ΠΎ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π½ΠΈΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΌΠΎΠ³ Π±Ρ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Π·Π°Π΄Π°Π½Π½ΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠΎΠΌ Π΄Π°ΡΡ ΠΎΡΠ²Π΅Ρ ΠΎ ΡΠΎΠΌ Π²Π΅ΡΠ½ΠΎ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π΅Ρ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ Π²ΡΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ Ρ Π½Π°Ρ Π΅ΡΡΡ Π±Π°Π·ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²ΡΠ·ΠΊΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ βΠΈβ, βΠΈΠ»ΠΈβ, βΠ΄Π»Ρ Π»ΡΠ±ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ·β, βΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈΠ·β, Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΡΡΡΠΎΠΈΡΡ ΠΈΠ· Π±Π°Π·ΠΎΠ²ΡΡ Π²ΡΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π½ΠΈΠΉ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π½ΡΠ΅. ΠΠ΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ ΠΎΠΊΠ°ΠΆΡΡΡΡ Π»ΠΎΠΆΠ½ΡΠΌΠΈ, Π° Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΠΈΡΡΠΈΠ½Π½ΡΠΌΠΈ. ΠΠ°ΠΌ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΡΠ·Π½Π°ΡΡ ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠ΅. ΠΠΎ Π΄Π»Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠΉ Π·Π°Π΄Π°ΡΠΈ ΠΏΡΠ΅ΠΆΠ΄Π΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΡ Π° ΡΡΠΎ ΠΆΠ΅ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ?
ΠΡΠ²Π΅Ρ Π½Π° ΡΡΠΎΡ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡ Π΄Π°Π»ΠΈ ΠΠ»ΠΎΠ½ΡΠΎ Π§ΡΡΡ (Alonso Church) ΠΈ ΠΠ»Π°Π½ Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³ (Alan Turing). Π§ΡΡΡ ΡΠ°Π·ΡΠ°Π±ΠΎΡΠ°Π» Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅, Π° Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½ Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³Π°. ΠΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΎΡΡ, ΡΡΠΎ Π·Π°Π΄Π°ΡΠ° Π°Π²ΡΠΎΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΡΡΠΈΠ½Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠΎΡΠΌΡΠ» Π² ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ.
Π ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π»Π΅ΠΆΠΈΡ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. ΠΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΈΠ· ΠΏΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉΡΠΈΡ , Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ Π² ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ°ΠΊ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡΠΌΠΈ. ΠΠ°ΠΊ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΌΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΈ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΡ Π΅Π³ΠΎ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΠ΅Π»Ρ. ΠΠ½ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡ Π² ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΈ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π΄Π°Π»Π΅Π΅ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ². ΠΡΠΎΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΎΠΊ ΡΡΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ°.
Π ΡΠ°ΠΌΠΊΠ°Ρ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½ Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³Π° Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠΎ-Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌΡ. ΠΠ°ΡΠΈΠ½Π° Π’ΡΡΡΠΈΠ½Π³Π° ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅Π΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅, Π‘ΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎ Ρ ΠΎΠ΄Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Ρ. ΠΠ°ΡΠΈΠ½Π° ΠΆΠΈΠ²ΡΡ Π½Π΅ ΡΠ°ΠΌΠ° ΠΏΠΎ ΡΠ΅Π±Π΅, ΠΎΠ½Π° ΡΠΈΡΠ°Π΅Ρ Π»Π΅Π½ΡΡ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠ². ΠΠ΅Π½ΡΠ° ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠ² β ΡΡΠΎ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ°Ρ ΡΠ΅ΠΏΠΎΡΠΊΠ° Π±ΡΠΊΠ². ΠΠ° ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΡΡ Π±ΡΠΊΠ²Ρ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Π° ΡΠ΅Π°Π³ΠΈΡΡΠ΅Ρ ΡΠ΅ΡΠΈΠ΅ΠΉ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΉ. ΠΠ½Π° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ, ΠΎΠ±Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π±ΡΠΊΠ²Ρ Π² Π»Π΅Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΉΡΠΈ ΠΊ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΌΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ΄ΡΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»Ρ. ΠΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°ΡΡ ΠΊΠΎΠ½Π΅Ρ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ, ΠΎΠ½ΠΈ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ. ΠΠ°ΠΊ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Π° Π΄ΠΎΠΉΠ΄ΡΡ Π΄ΠΎ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΌΡ ΡΡΠΈΡΠ°Π΅ΠΌ, ΡΡΠΎ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ° Π·Π°ΠΊΠΎΠ½ΡΠΈΠ»ΠΎΡΡ. ΠΠΎΡΠ»Π΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ ΠΈΠ· ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΉ ΠΌΠ°ΡΠΈΠ½Ρ.
Π€ΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ·ΡΠΊΠΈ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½Ρ Π½Π° Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΌΡ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡΡ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΠ± ΡΡΠΎΠΌ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠΈ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ°.
ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π° ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠΎ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΠΌΠ°Π»Π΅Π½ΡΠΊΠΈΠΉ ΡΠ·ΡΠΊ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ. Π Π½ΡΠΌ Π΅ΡΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ, ΠΎΠ½ΠΈ ΡΡΠΎ-ΡΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°ΡΡ ΠΈ Π½Π΅Π΄Π΅Π»ΠΈΠΌΡ. Π Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠ½ΡΠΉ ΠΊΠΎΠ΄ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠΌ. ΠΠ»Ρ Π½Π°ΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠ΄Π° Ρ Π½Π°Ρ Π΅ΡΡΡ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΡΠΈ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π°:
ΠΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ $x$, $y$, $z$ β¦ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠ°ΠΌΠΈ.
ΠΡΠ»ΠΈ $M$ ΠΈ $N$ β ΡΠ΅ΡΠΌΡ, ΡΠΎ $(MN)$ β ΡΠ΅ΡΠΌ.
ΠΡΠ»ΠΈ $x$ β ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ, Π° $M$ β ΡΠ΅ΡΠΌ, ΡΠΎ $(\lambda x .M)$ β ΡΠ΅ΡΠΌ
Π ΡΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠΈ Π΄ΠΎΠ±Π°Π²Π»ΡΡΡ Π΅ΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, ΠΎΠ½ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π½Π΅Ρ. ΠΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Ρ Π½Π°Ρ Π΅ΡΡΡ Π°Π»ΡΠ°Π²ΠΈΡ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»ΠΎΠ², ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΡΡΠΎ-ΡΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΈ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ»Ρ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ Π±Π°Π·ΠΎΠ²ΡΠΌΠΈ ΡΡΡΠΎΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π±Π»ΠΎΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΡ. ΠΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΈ ΡΡΠ΅ΡΡΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΡΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈΠ· Π±Π°Π·ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡΡΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π½ΡΠ΅. ΠΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ β ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΊ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡ. Π Π½ΡΠΌ $M$ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ, Π° $N$ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½Ρ. ΠΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡΠΌΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°, Π½ΠΎ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°ΡΡ ΠΈ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΡΡ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΊ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ $Fun$ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ Π²ΡΠ³Π»ΡΠ΄Π΅ΡΡ ΡΠ°ΠΊ:
$$(((Fun\ Arg1)\ Arg2)\ Arg3)$$
Π’ΡΠ΅ΡΡΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π²Π°ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. Π‘ΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΈΠΌΠ²ΠΎΠ» Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π° ($\lambda$) Π² Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ $(\lambda x .M)$ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΌΡ ΡΠΎΠ±ΠΈΡΠ°Π΅ΠΌΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ Ρ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ $x$ ΠΈ ΡΠ΅Π»ΠΎΠΌ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ $M$. Π‘ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡΠΌΠΈ ΠΌΡ ΡΠΆΠ΅ ΡΡΠ°Π»ΠΊΠΈΠ²Π°Π»ΠΈΡΡ. ΠΡΠΎ Π±Π΅Π·ΡΠΌΡΠ½Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. ΠΡΠΈΠ²Π΅Π΄ΡΠΌ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠΎΠ² ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ. ΠΠ°ΡΠ½ΡΠΌ Ρ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΠ³ΠΎ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΠΌ ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ:
$$(\lambda x .x)$$
Π€ΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½Ρ $x$ ΠΈ ΡΡΡ ΠΆΠ΅ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅Ρ Π΅Π³ΠΎ Π² ΡΠ΅Π»Π΅. Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΠΏΠΎΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ Π½Π° ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ:
$$(\lambda x .(\lambda y .x))$$
ΠΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠ΅ΠΉ Π΄Π²ΡΡ
Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ², ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π½Π°Ρ ΡΠ΅ΡΠΌ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ $x$ ΠΈ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅Ρ Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΌ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ $(\lambda y .x)$. ΠΡΠ° ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ $y$, Π° Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅Ρ x
. Π Haskell ΠΌΡ Π±Ρ Π½Π°ΠΏΠΈΡΠ°Π»ΠΈ ΡΡΠΎ ΡΠ°ΠΊ:
\x -> (\y -> x)
Π’ΠΎΡΠΊΠ° ΡΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ»Π°ΡΡ Π½Π° ΡΡΡΠ΅Π»ΠΊΡ, Π° Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π° ΠΏΠΎΡΠ΅ΡΡΠ»Π° ΠΎΠ΄Π½Ρ Π½ΠΎΠΆΠΊΡ. Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΡ. ΠΠΎΠΌΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ Π΄Π²Π΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΈ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ Π²ΡΡ ΠΎΠ΄ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π½Π° Π²Ρ ΠΎΠ΄ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΉ:
$$(\lambda f .(\lambda g .(\lambda x .(f(gx)))))$$
ΠΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ $f$ ΠΈ $g$ β ΡΡΠΎ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΡΠ°ΡΡΠ²ΡΡΡ Π² ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΠΈ, Π° $x$ ΡΡΠΎ Π²Ρ ΠΎΠ΄ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠΈΡΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. Π£ΠΆΠ΅ Π² ΡΠ°ΠΊΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΠΌ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ Ρ Π½Π°Ρ ΠΏΡΡΡ ΡΠΊΠΎΠ±ΠΎΠΊ Π½Π° ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅. ΠΠ°Π²Π°ΠΉΡΠ΅ Π²Π²Π΅Π΄ΡΠΌ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠ±Π»Π΅Π³ΡΠ°Ρ Π½Π°ΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ²:
ΠΠΈΡΠ΅ΠΌ | ΠΠΎΠ΄ΡΠ°Π·ΡΠΌΠ΅Π²Π°Π΅ΠΌ | |
---|---|---|
ΠΠΏΡΡΡΠΈΠΌ Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΠΊΠΎΠ±ΠΊΠΈ: |
$\lambda x .x$ |
$(\lambda x .x)$ |
Π ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠΊΠΎΠ±ΠΊΠΈ Π²Π»Π΅Π²ΠΎ: |
$fghx$ |
$((fg)h)x$ |
Π ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡΡ Π³ΡΡΠΏΠΏΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΡΠΊΠΎΠ±ΠΊΠΈ Π²ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ: |
$\lambda x.\lambda y.x$ |
$(\lambda x .(\lambda y .x))$ |
ΠΠΈΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΈΡ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ Π»ΡΠΌΠ±Π΄ΠΎΠΉ: |
$\lambda xy .x$ |
$(\lambda x .(\lambda y .x))$ |
Π‘ ΡΡΠΈΠΌΠΈ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌ Π΄Π»Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠΎΠ·ΠΈΡΠΈΠΈ ΡΠ°ΠΊ:
$$\lambda f g x .f(gx)$$
Π‘ΡΠ°Π²Π½ΠΈΡΠ΅ Ρ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π½Π° ΡΠ·ΡΠΊΠ΅ Haskell:
\f g x -> f (g x)
ΠΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΠΏΠΎΡ ΠΎΠΆΠΈ. Haskell ΠΈΠ½ΠΎΠ³Π΄Π° Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ Π·Π°ΡΠ°Ρ Π°ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π²Π΅ΡΡΠΈΠ΅ΠΉ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π° ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ. Π Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΡ Π½Π΅ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΎΠ±Π΅Π»Ρ Π΄Π»Ρ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΊ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. ΠΡ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π²ΡΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π° ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ±ΡΠΊΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΌΡ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ Ρ ΠΌΠ°Π»Π΅Π½ΡΠΊΠΎΠΉ Π±ΡΠΊΠ²Ρ, Π° ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΌΡ Ρ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΎΠΉ.
ΠΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΠΌ Π΅ΡΡ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΡΠ°ΠΊ Π²ΡΠ³Π»ΡΠ΄ΠΈΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ flip
:
$$\lambda fxy .fyx$$
ΠΠ»ΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π·Π°ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ Π² Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ²Π½ΠΎΠΌ Π²ΠΈΠ΄Π΅, Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΠΈΠΌ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ Π΄Π²ΡΡ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ²:
$$\lambda f .\lambda xy .fyx$$
ΠΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΠΌ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ on
, ΠΎΠ½Π° ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ Π΄Π²ΡΡ
Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² $*$ ΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ° $f$, Π° Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ Π΄Π²ΡΡ
Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ², Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΊ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌ ΡΠ½Π°ΡΠ°Π»Π° ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ $f$, Π° Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΡΡΡ Π² ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ $*$:
$$\lambda * f .\lambda x .*(fx)(fx)$$
Π Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π΅ΡΡΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΏΡΠ΅ΡΠΈΠΊΡΠ½ΠΎΠ΅ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΌΡ Π½Π°ΠΏΠΈΡΠ°Π»ΠΈ $*(fx)(fx)$ Π²ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²ΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ $(fx)*(fx)$. ΠΠ΄Π΅ΡΡ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΡ $*$ ΡΡΠΎ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅, Π° Π»ΡΠ±Π°Ρ Π±ΠΈΠ½Π°ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ.
Π€ΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π² Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ Π°Π±ΡΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠΌΠΈ. ΠΡ Π±Π΅ΡΡΠΌ ΡΠ΅ΡΠΌ $M$ ΠΈ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠ·ΡΠ΅ΠΌ Π΅Π³ΠΎ ΠΏΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ $x$ Π² Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ $\lambda x. M$. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ Π΅ΡΠ»ΠΈ Π² ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅ $M$ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ $x$, ΡΠΎ ΠΎΠ½Π° ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΠΉ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ Π² ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅ $\lambda x . \lambda y . x$$ ΠΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ $x$ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΠΉ, Π½ΠΎ Π² ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅ $\lambda y . x$, ΠΎΠ½Π° ΡΠΆΠ΅ Π½Π΅ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π°. Π’Π°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΠΌΠΈ. ΠΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠ° $M$ ΠΌΡ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°ΡΡ $BV(M)$$ ΠΎΡ Π°Π½Π³Π». bound variables, Π° ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΌΡ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°ΡΡ $FV(M)$ ΠΎΡ Π°Π½Π³Π». free variables.
ΠΠ° ΠΈΠ½ΡΡΠΈΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΌ ΡΡΠΎΠ²Π½Π΅ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ Π°Π±ΡΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΈ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΌΡ ΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ Π½Π° Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΡΠ°ΡΡΠ½ΡΡ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅Π² ΠΈ Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌ Π² Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎ-ΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΅. ΠΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΅ ΠΌΡ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ΅ΠΌ Π² ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°Π½Π° ΡΠ°ΡΡΠ½ΠΎΡΡΡΠΌΠΈ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΠΌΡ Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ:
$$\lambda x .+xx, \quad \lambda x .*xx$$
Π Π² ΡΠΎΠΌ ΠΈ Π² Π΄ΡΡΠ³ΠΎΠΌ Ρ Π½Π°Ρ Π΅ΡΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ Π΄Π²ΡΡ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² $+$ ΠΈΠ»ΠΈ $*$ ΠΈ ΠΌΡ Π΄Π΅Π»Π°Π΅ΠΌ ΠΈΠ· Π½Π΅Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°. ΠΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ Π°Π±ΡΡΡΠ°Π³ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ (ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ) ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΡΠ°ΠΊΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ:
$$\lambda b.\lambda x.b xx$$
ΠΠ° Haskell ΠΌΡ Π±Ρ Π·Π°ΠΏΠΈΡΠ°Π»ΠΈ ΡΡΠΎ ΡΠ°ΠΊ:
\b -> \x -> b x x
ΠΡΠΎΡΠ΅ΡΡ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠ΅ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. ΠΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΈΠ΄Π°:
$$(\lambda x .M)\ N$$
ΠΠ°ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ Π½Π°
$$M[x = N]$$
ΠΡΠ° Π·Π°ΠΏΠΈΡΡ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π² ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅ $M$ Π²ΡΠ΅ Π²Ρ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ $x$ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ Π½Π° ΡΠ΅ΡΠΌ $N$. ΠΡΠΎΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΡΠΌΠ°. Π Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ Π²ΠΈΠ΄Π° $(\lambda x .M)\ N$ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡΡΡ ΡΠ΅Π΄Π΅ΠΊΡΠ°ΠΌΠΈ. ΠΡΠΎΠ²Π΅Π΄ΡΠΌ ΠΊ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΡΠ΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠ°:
$$(\lambda b.\lambda x.b xx) *$$
ΠΠ»Ρ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°ΠΌ Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ Π² ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅ $(\lambda x.b xx)$ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΡ Π²ΡΠ΅ Π²Ρ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ $b$ Π½Π° ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ $*$. ΠΠΎΡΠ»Π΅ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ ΡΠ΅ΡΠΌ:
$$\lambda x .* xx$$
Π ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅ Π½Π΅Ρ ΡΠ΅Π΄Π΅ΠΊΡΠΎΠ². ΠΡΠΎ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ½ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΠ΅.
ΠΡΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠ΅ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΠΈΡΡ Π·Π° ΡΠ΅ΠΌ, ΡΡΠΎΠ±Ρ Ρ Π½Π°Ρ Π½Π΅ ΠΏΠΎΡΠ²Π»ΡΠ»ΠΈΡΡ Π»ΠΈΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΠ²ΡΠ·ΡΠ²Π°Π½ΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ . ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅Π΄Π΅ΠΊΡ:
$$(\lambda x y .x)\ y$$
ΠΠΎΡΠ»Π΅ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ Π·Π° ΡΡΡΡ ΡΠΎΠ²ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠΌΡΠ½ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ:
$$\lambda y .y$$
ΠΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ $y$ Π±ΡΠ»Π° ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ, Π½ΠΎ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ ΡΡΠ°Π»Π° ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΠΉ. ΠΠ΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΈ. ΠΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ Ρ Π½ΠΈΠΌΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π° ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ Π² ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π²Π»ΠΈΡΡΡ Π½Π° Π΅Ρ ΡΠΌΡΡΠ». ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΡΠΌΡΡΠ» ΡΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ
$$(\lambda x z .x)\ y$$
ΠΠΎΡΠ»Π΅ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ Π±ΡΠ΄Π΅Ρ ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌ. ΠΠΎ ΠΌΡ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ Π»ΠΈΡΡ ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π»ΠΎΠΊΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ $y$ Π½Π° $z$. Π ΡΠΌΡΡΠ» ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ»ΡΡ, Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΈΡΠΊΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΈΠ»ΠΈ $\alpha$-ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ. ΠΠ»Ρ ΠΊΠΎΡΡΠ΅ΠΊΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΠΈΡΡ Π·Π° ΡΠ΅ΠΌ, ΡΡΠΎΠ±Ρ Π²ΡΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π±ΡΠ»ΠΈ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΠΌΠΈ Π² Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅, ΠΎΡΡΠ°Π»ΠΈΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΠΌΠΈ ΠΈ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ.
ΠΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Π² ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ $\beta$-ΡΠ΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ΅ΠΉ. Π ΡΠ΅Π΄Π΅ΠΊΡΠ΅ $(\lambda x .M) N$ Π²ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΡ Π²Ρ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠΉ $x$ Π² $M$ ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌ $N$. ΠΠΎΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ Π½Π° ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ:
$x[x=N]$ | $\Rightarrow$ | $N$ |
$y[x=N]$ | $\Rightarrow$ | $y$ |
$(PQ)[x=N]$ | $\Rightarrow$ | $(P[x=N]\ Q[x=N])$ |
$(\lambda y.P)[x = N]$ | $\Rightarrow$ | $(\lambda y .P[x=N]), \quad y \notin FV(N)$ |
$(\lambda x .P)[x = N]$ | $\Rightarrow$ | $(\lambda x .P)$ |
ΠΠ΅ΡΠ²ΡΠ΅ Π΄Π²Π° ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΡ Π²ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ . ΠΡΠ»ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠΎΠ²ΠΏΠ°Π΄Π°Π΅Ρ Ρ ΡΠΎΠΉ, Π½Π° ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ΅ΡΠΌ $N$, ΡΠΎ ΠΌΡ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΠΌ ΡΠ΅ΡΠΌ $N$, ΠΈΠ½Π°ΡΠ΅ ΠΌΡ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅ΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ:
$x[x=N]$ | $\Rightarrow$ | $N$ |
$y[x=N]$ | $\Rightarrow$ | $y$ |
ΠΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠ° ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² ΡΠ°Π²Π½Π° ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ², Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½Π° ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠ°:
$$(PQ)[x=N] \Rightarrow (P[x=N]\ Q[x=N])$$
ΠΡΠΈ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠ΅ Π² Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΡΡΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π½ΠΎΡΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ . ΠΡΠ»ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ° ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ ΠΎΡ ΡΠΎΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π½Π° ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠ°, ΡΠΎ ΠΌΡ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΠΌ Π² ΡΠ΅Π»Π΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π²ΡΠ΅ Π²Ρ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π½Π° $N$:
$$(\lambda y .P)[x = N] \Rightarrow (\lambda y .P[x=N]), \quad y \notin FV(N)$$
Π£ΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΠ΅ $y \notin FV(N)$ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΠΈΡΡ Π·Π° ΡΠ΅ΠΌ, ΡΡΠΎΠ±Ρ Π² $N$ Π½Π΅ ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΎΡΡ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ Ρ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅ΠΌ $y$, ΠΈΠ½Π°ΡΠ΅ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ ΠΎΠ½Π° ΠΎΠΊΠ°ΠΆΠ΅ΡΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΠΉ. ΠΡΠ»ΠΈ ΡΠ°ΠΊΠ°Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ Π² $N$ Π²ΡΡ-ΡΠ°ΠΊΠΈ ΠΎΠΊΠ°ΠΆΠ΅ΡΡΡ ΠΌΡ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅Π΄ΡΠΌ $\alpha$-ΠΏΡΠ΅ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π² ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅ $\lambda y .M$ ΠΈ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΠΈΠΌ $y$ Π½Π° ΠΊΠ°ΠΊΡΡ-Π½ΠΈΠ±ΡΠ΄Ρ Π΄ΡΡΠ³ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ.
Π ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅ΠΌ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π΅ ΠΌΡ Π½ΠΈΡΠ΅Π³ΠΎ Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΠΌ, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ $x$ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΠΎΠΉ. Π ΠΌΡ ΠΏΡΠΎΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΠΌ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π²ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ :
$$(\lambda x .P)[x = N] \Rightarrow(\lambda x .P)$$
ΠΡΠΌΠ΅ΡΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Π½Π΅ Π»ΡΠ±ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΌ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΡ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ Ρ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅ΡΠΌΠ° Π½Π΅Ρ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΡ:
$$(\lambda x .x x)(\lambda x .x x)$$
ΠΠ° ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠΌ ΡΠ°Π³Π΅ ΡΠ΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΡ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ Π²Π½ΠΎΠ²Ρ ΠΈ Π²Π½ΠΎΠ²Ρ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΊ ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌΡ ΡΠ΅ΡΠΌΡ.
Π Π³Π»Π°Π²Π΅ ΠΎ Π»Π΅Π½ΠΈΠ²ΡΡ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡΡ Π½Π°ΠΌ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠΈΠ»ΠΈΡΡ Π΄Π²Π΅ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΠΈ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΉ. ΠΡΠΎ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΠΈ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ. Π’Π°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠ°ΠΌ ΠΌΡ ΡΠ·Π½Π°Π»ΠΈ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Π»Π΅Π½ΠΈΠ²ΡΠ΅ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎ ΡΠ»ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ Π²Π΅ΡΡΠΈΡ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΡΡΡΡΡ Π½Π΅ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π·Π°.
ΠΡΠΈ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΠΈ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈΡΠ»ΠΈ ΠΈΠ· Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΡΠ»ΠΈ Π½Π°ΠΌ Π½ΡΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΠ·Π±Π°Π²ΠΈΡΡΡΡ ΠΎΡ Π²ΡΠ΅Ρ ΡΠ΅Π΄Π΅ΠΊΡΠΎΠ² Π² Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ, ΡΠΎ Ρ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π΄Π΅ΠΊΡΠ° Π»ΡΡΡΠ΅ Π½Π°ΡΠ°ΡΡ? Π Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ (Π°ΠΏΠΏΠ»ΠΈΠΊΠ°ΡΠΈΠ²Π½Π°Ρ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΡ) ΠΌΡ Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°Π΅ΠΌ Ρ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ³ΠΎ Π»Π΅Π²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π΄Π΅ΠΊΡΠ°, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ Π½Π΅ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ΅Π΄Π΅ΠΊΡΠΎΠ², ΡΠΎ Π΅ΡΡΡ Ρ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠ°Π»Π΅Π½ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ. Π Π² Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΏΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈ (Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΡ) ΠΌΡ Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°Π΅ΠΌ Ρ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ³ΠΎ Π»Π΅Π²ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅Π³ΠΎ ΡΠ΅Π΄Π΅ΠΊΡΠ°. ΠΠ΅Π²ΡΠΉ ΡΠ΅Π΄Π΅ΠΊΡ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π² Π·Π°ΠΏΠΈΡΠΈ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ½ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π±Π»ΠΈΠΆΠ΅ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΊ Π½Π°ΡΠ°Π»Ρ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ.
ΠΡΠ° ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΠΌΠ° Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΡΡΠ°ΡΠ΅Π³ΠΈΡ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΡΡ Π²ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΌΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡ. Π ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π½Π΅ ΡΠΏΡΠ°Π²ΠΈΡΡΡΡ Ρ Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΌΠΈ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΠ°ΠΌΠΈ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ Π½Π° ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ΅:
$$(\lambda x y .x)\ z\ ((\lambda x .xx) (\lambda x .xx))$$
ΠΡΠΎΡ ΡΠ΅ΡΠΌ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡ $z$ Π½Π΅ΡΠΌΠΎΡΡΡ Π½Π° ΡΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΌΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΠΌ Π²ΡΠΎΡΡΠΌ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ Π² ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌ, Ρ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Π½Π΅Ρ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΡ. ΠΠ»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π·Π°Π²ΠΈΡΠ½Π΅Ρ ΠΏΡΠΈ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π²ΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ°. Π ΡΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΊΠ°ΠΊ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ Π²ΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎ ΠΈΠΌΠ΅Π½ΠΈ Π½Π°ΡΠ½ΡΡ Ρ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ³ΠΎ Π²Π½Π΅ΡΠ½Π΅Π³ΠΎ ΡΠ΅ΡΠΌΠ° ΠΈ ΡΠ°ΠΌ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡ, ΡΡΠΎ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½Ρ Π½Π΅ Π½ΡΠΆΠ΅Π½.
ΠΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ Π²Π°ΠΆΠ½ΡΠΉ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ Π² Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π±ΡΠ» ΡΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ Π² ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΠΌΠ΅:
ΠΡΠ° ΡΠ΅ΠΎΡΠ΅ΠΌΠ° Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Ρ ΡΠ΅ΡΠΌΠ° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΠ΄Π½Π° Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½Π°Ρ ΡΠΎΡΠΌΠ°. ΠΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ Π΅ΡΠ»ΠΈ Π±Ρ ΠΈΡ Π±ΡΠ»ΠΎ Π΄Π²Π΅, ΡΠΎ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π» ΡΡΠ΅ΡΠΈΠΉ ΡΠ΅ΡΠΌ, ΠΊ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π±ΡΠ»ΠΎ Π±Ρ ΡΠ΅Π΄ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΡΠΈ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΠΌΡ. ΠΠΎ ΠΏΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΡ, ΠΌΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ Π΅Ρ ΡΠ΅Π΄ΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ. ΠΠ· ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ, ΡΡΠΎ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΎΡΠΌΡ Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ½Ρ ΡΠΎΠ²ΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡ.
Π’Π΅ΠΎΡΠ΅ΠΌΠ° Π§ΡΡΡΠ°-Π ΠΎΡΡΠ΅ΡΠ° ΡΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅Ρ Π½Π° ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ± ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ². ΠΠ»Ρ ΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠΎΠ±Ρ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΡ ΡΠ°Π²Π½Ρ ΡΠ΅ΡΠΌΡ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π΅Ρ, Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅ΡΡΠΈ ΠΈΡ ΠΊ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΠ΅ ΠΈ ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΡΡ. ΠΡΠ»ΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΡ ΡΠΎΠ²ΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡ Π² Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΠ΅, Π·Π½Π°ΡΠΈΡ ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ°Π²Π½Ρ.
Π Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π²ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ Π±Π΅Π·ΡΠΌΡΠ½Π½ΡΠΌΠΈ. ΠΡΠΎ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΠΌΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ Π² ΡΠ΅Π»Π΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π²ΡΠ·Π²Π°ΡΡ ΡΠ°ΠΌΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ, Π²Π΅Π΄Ρ ΠΌΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ Π½Π° Π½Π΅Ρ ΡΠΎΡΠ»Π°ΡΡΡΡ, ΠΊΠ°ΠΆΠ΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ Ρ Π½Π°Ρ Π½Π΅Ρ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΡΡΠΎΠΈΡΡ ΡΠ΅ΠΊΡΡΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΡΡΠΎ Π½Π΅ ΡΠ°ΠΊ. ΠΠ°ΠΌ Π½Π° ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡ ΠΏΡΠΈΠ΄ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ΄Π²ΠΈΠΆΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ. ΠΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ΄Π²ΠΈΠΆΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ ΡΠ΅ΡΠ°Π΅Ρ Π·Π°Π΄Π°ΡΡ: Π΄Π»Ρ ΡΠ΅ΡΠΌΠ° $F$ Π½Π°ΠΉΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌ $X$ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ, ΡΡΠΎ
$$F X = X$$
Π‘ΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠΎΠ² Π½Π΅ΠΏΠΎΠ΄Π²ΠΈΠΆΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ. Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ $Y$-ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡ:
$$Y\ =\ \lambda f .(\lambda x .f(xx)) (\lambda x .f(xx))$$
Π£Π±Π΅Π΄ΠΈΠΌΡΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Π΄Π»Ρ Π»ΡΠ±ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅ΡΠΌΠ° $F$, Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΎ ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅ΡΡΠ²ΠΎ: $F(YF) = YF$:
$$YF = (\lambda x .F(xx)) (\lambda x .F(xx)) = F (\lambda x .F(xx)) (\lambda x .F(xx)) = F(YF)$$
Π’Π°ΠΊ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ $Y$-ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ° ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ ΡΠ΅ΠΊΡΡΡΠΈΠ²Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ.
ΠΡ Π½Π°Π²Π΅ΡΠ½ΠΎΠ΅ Π·Π°ΠΌΠ΅ΡΠΈΠ»ΠΈ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠΊΠ° ΠΌΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ»ΠΈ Π»ΠΈΡΡ ΠΎΠ±ΠΎΠ±ΡΡΠ½Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. ΠΡΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½ΠΈΡΡΡΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ, ΠΎΠ½ΠΈ Π½Π΅ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΡΡ Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊΠΈΡ Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΉ Π½Π°Π΄ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ. Π§ΡΠΎ Π΅ΡΠ»ΠΈ Π½Π°ΠΌ Π·Π°Ρ ΠΎΡΠ΅ΡΡΡ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΡΡΡ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ»ΠΈ Π²ΠΎΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ ΡΠΈΡΠ»Π°ΠΌΠΈ?
ΠΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΠΈΡΠ»Π°, ΠΏΠ°ΡΡ, ΡΠΏΠΈΡΠΊΠΈ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Ρ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ. Π’Π΅Π·ΠΈΡ Π§ΡΡΡΠ° ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΡΠ΅ΡΠΌΠ° ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ Π»ΡΠ±ΡΡ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΠΌΡΡ ΡΠΈΡΠ»ΠΎΠ²ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ. Π 1936 Π³ΠΎΠ΄Ρ Π§ΡΡΡ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π΄ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π» ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ Π½Π΅ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΠΈΠΌΡΡ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌ Π² ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΡΠΈΡΠ΅Π». ΠΠ· ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π»Π° Π½Π΅ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π°ΡΠΈΡΠΌΠ΅ΡΠΈΠΊΠΈ ΠΈ Π½Π΅ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΈΠΊΠ°ΡΠΎΠ² ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΠ΄ΠΊΠ°. Π‘ΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° Π°ΠΊΡΠΈΠΎΠΌ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΠΈΠΌΠΎΠΉ Π² ΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΉ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎ Π²ΠΈΠ΄Ρ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ Π»ΠΈ ΠΎΠ½Π° ΠΈΠ· Π·Π°Π΄Π°Π½Π½ΡΡ Π°ΠΊΡΠΈΠΎΠΌ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π΅Ρ.
ΠΠΎΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ ΠΊΠ°ΠΊ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΡΡΡ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΡ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ . ΠΠ°Π»Π΅Π΅ Π΄Π»Ρ ΡΠΎΠΊΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π·Π°ΠΏΠΈΡΠΈ ΠΌΡ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π² Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π° ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡ ΡΠΈΠ½ΠΎΠ½ΠΈΠΌΡ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ Π·Π½Π°ΠΊΠ° ΡΠ°Π²Π½ΠΎ. ΠΠ°ΠΏΠΈΡΡ $N = M$ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΌΡ Π΄Π°Π»ΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ $N$ ΡΠ΅ΡΠΌΡ $M$. ΠΡΠΎΠΉ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π½Π΅Ρ Π² Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ, Π½ΠΎ ΠΌΡ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡΡΡ Π΅Ρ Π΄Π»Ρ ΡΠ΄ΠΎΠ±ΡΡΠ²Π°.
Π‘ΡΡΡ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Π·Π°ΠΊΠ»ΡΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π² ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΎΡΠ΅ $If$, Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΎΠ²ΡΠ²Π°ΡΡ Π²Π΅ΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ°. ΠΡΡΡ Π΄Π²Π° ΡΠ΅ΡΠΌΠ° $True$ ΠΈ $False$, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π΄Π»Ρ Π»ΡΠ±ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² $a$ ΠΈ $b$, ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ:
$If\ True\ a\ b$ | $=$ | $a$ |
$If\ False\ a\ b$ | $=$ | $b$ |
Π’Π΅ΡΠΌΡ $True$, $False$ ΠΈ $If$, ΡΠ΄ΠΎΠ²Π»Π΅ΡΠ²ΠΎΡΡΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌ Π²ΡΠ³Π»ΡΠ΄ΡΡ ΡΠ°ΠΊ:
$True$ | $=$ | $\lambda t\ f .t$ |
$False$ | $=$ | $\lambda t\ f .f$ |
$If$ | $=$ | $\lambda b\ x\ y .b x y$ |
ΠΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠΌ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²:
$$If\ True\ a\ b \Rightarrow(\lambda b \ x \ y .b x y) (\lambda t\ f .t)\ a\ b \Rightarrow(\lambda t\ f .t)\ a\ b \Rightarrowa$$
$$If\ False\ a\ b \Rightarrow(\lambda b \ x \ y .b x y) (\lambda t\ f .f)\ a\ b \Rightarrow(\lambda t\ f .f)\ a\ b \Rightarrowb$$
Π‘Π²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½Ρ. ΠΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΡΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΡΠΌΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡΠΌΠΈ Π΄Π²ΡΡ
Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ². Π€ΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ True
Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΠΉ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½Ρ, ΠΈΠ³Π½ΠΎΡΠΈΡΡΡ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ. Π ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ False
Π΄Π΅Π»Π°Π΅Ρ ΡΠΎ ΠΆΠ΅ ΡΠ°ΠΌΠΎΠ΅, Π½ΠΎ Π½Π°ΠΎΠ±ΠΎΡΠΎΡ. Π ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΠΏΡΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠ΅ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π·Π°ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ flip
. Π’Π°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ Π²ΡΡΠ°Π·ΠΈΡΡ ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ:
$And$ | $=$ | $\lambda a\ b .a\ b\ False$ |
$Or$ | $=$ | $\lambda a\ b .a\ True\ b$ |
ΠΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΠ»ΠΈ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π΅ ΠΊΠΎΠ½ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΌΠΈ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ, Π° ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ. ΠΡ ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠΈΠ»ΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π²Π΅Π΄ΡΡ ΡΠ΅Π±Ρ ΠΊΠ°ΠΊ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ. ΠΡΠΎΡ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ± ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π½Π°ΠΏΠΎΠΌΠΈΠ½Π°Π΅Ρ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠ° ΡΠΈΠΏΠΎΠ². ΠΡ ΠΎΠ±ΡΡΠ²ΠΈΠ»ΠΈ ΡΡΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π° $True$, $False$ ΠΈ $If$ ΠΈ ΡΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΈ, ΡΡΠΎ ΡΠΊΠ·Π΅ΠΌΠΏΠ»ΡΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠ° Π΄ΠΎΠ»ΠΆΠ΅Π½ ΡΠ΄ΠΎΠ²Π»Π΅ΡΠ²ΠΎΡΡΡΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ½Π½ΡΠΌ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π½Π°ΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°ΡΡ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠ½ΡΠ΅ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π½Π° ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Ρ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠ°. ΠΠΈ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈΠ· ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠ² Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΠΌΡΡΠ»Π° ΠΏΠΎ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ, Π²Π°ΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΎ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠ½ΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΡΡ.
ΠΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π° ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π·Π°ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΈ Π½Π°ΡΡΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π° Ρ Π°ΡΠΈΡΠΌΠ΅ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΡΠΌΠΈ. ΠΡ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠΈΡΠ»Π° ΠΠ΅Π°Π½ΠΎ. ΠΠ»Ρ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π½Π°ΠΌ ΠΏΠΎΠ½Π°Π΄ΠΎΠ±ΠΈΡΡΡ Π½ΡΠ»Π΅Π²ΠΎΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠ°. ΠΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π·Π°ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ°ΠΊ:
$Zero$ | $=$ | $\lambda sz .z$ |
$Succ$ | $=$ | $\lambda nsz .s(nsz)$ |
ΠΠ°ΠΊ ΠΈ Π² ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΡΠΈΡΠ»Π° ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡΡΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡΠΌΠΈ Π΄Π²ΡΡ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ². Π§ΠΈΡΠ»ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΠΎ ΡΠ΅ΡΠΌΡ, ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΡΡΠΎΠΌ ΡΠ΅ΠΏΠΎΡΠΊΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΡΡ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² $s$. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΡΠ°ΠΊ Π²ΡΠ³Π»ΡΠ΄ΠΈΡ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ Π΄Π²Π°:
$$Succ\ (Succ\ Zero) \Rightarrow(\lambda nsz .s(nsz)) (Succ\ Zero) \Rightarrow\lambda sz .s((Succ\ Zero) sz) \Rightarrow$$
$$\lambda sz .s(((\lambda ns'z' .s'(ns'z'))\ Zero)sz) \Rightarrow\lambda sz .s((\lambda s'z' .s'(Zero\ s'z'))\ sz) \Rightarrow$$
$$\lambda sz .s((\lambda s'z' .s'z')\ sz) \Rightarrow\lambda sz .s(sz)$$
Π ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ»ΠΈ Π΄Π²Π° Π²Ρ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ° Π² ΡΠ΅Π»Π΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. ΠΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΠΌ ΡΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ ΡΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅. Π‘Π»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ½ΠΈΠΌΠ°Π΅Ρ Π΄Π²Π΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π΄Π²ΡΡ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² ΠΈ Π²ΠΎΠ·Π²ΡΠ°ΡΠ°Π΅Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ Π΄Π²ΡΡ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ².
$$Add = \lambda\ m\ n\ s\ z .m\ s\ (n\ s\ z)$$
Π ΡΡΠΎΠΉ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΠΌ $m$ ΡΠ°Π· Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½Ρ $s$ ΠΊ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, Π² ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΌ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½Ρ $s$ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΠ½ $n$ ΡΠ°Π·, ΡΠ°ΠΊ ΠΌΡ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π΅ΠΌ $m+n$ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠ° $s$. Π‘Π»ΠΎΠΆΠΈΠΌ 3 ΠΈ 2:
$$Add\ 3\ 2 \Rightarrow\lambda s\ z .3\ s\ (2\ s\ z) \Rightarrow\lambda s\ z .3\ s\ (s\ (s\ z)) \Rightarrow\lambda s\ z .s\ (\ s\ (s\ (s\ (s\ z)))) \Rightarrow5$$
Π ΡΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΈΡΠ΅Π» $m$ ΠΈ $n$ ΠΌΡ Π±ΡΠ΄Π΅ΠΌ $m$ ΡΠ°Π· ΡΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ $n$:
$$Mul = \lambda m\ n\ s\ z .m\ (Add\ n)\ Zero$$
Π ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΠΊΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡΠ° ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Π΄ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π½ΠΎ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ°, Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΊΡ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ Π΄ΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ βΠΎΡ ΠΏΡΠΎΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ³ΠΎβ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ³Π°Π΅ΡΡΡ.
ΠΡΠΌΠ±Π΄Π° ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΡΠΎΠΈΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ΅ ΠΎΠΏΠΈΡΠ°Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. ΠΠΎ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΡΠ΅ΡΠΌΡ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΡΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ, Π½ΠΎ ΠΈ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠ½Π° Π±ΡΠ»Π° ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½Π°. Π ΠΊΠ»Π°ΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ, ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΡΡΠΎ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΠ°Ρ $(x,\ f(x))$ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½Ρ-Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎΠΌ:
$$x = y\ \Rightarrow\ f(x) = f(y)$$
ΠΠΎ ΡΡΠΎΠΌΡ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΡ Π½ΠΈΡΠ΅Π³ΠΎ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΡΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ ΠΎ Π²Π½ΡΡΡΠ΅Π½Π½Π΅ΠΉ ΡΡΡΡΠΊΡΡΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. ΠΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΡΠΎΠ±ΠΈΡΠ°ΡΡ ΠΈΠ· ΠΎΠ΄Π½ΠΈΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠ΅ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ, Π½ΠΎ ΠΌΡ Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊ Π½Π΅ ΡΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΡ, ΡΡΠΎ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π²Π½ΡΡΡΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ. ΠΡΠΌΠ±Π΄Π° ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΡΠ°Π΅Ρ ΡΡΡ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΡ.
ΠΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΌΡ ΡΠ΅ΡΠΈΠ»ΠΈ Π½Π°ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΠ·ΡΠΊ ΠΏΡΠΎΠ³ΡΠ°ΠΌΠΌΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π½Π° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π΅ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ. ΠΡΠ»ΠΎ Π±Ρ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ Π½Π΅ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ ΡΠΈΡΠ»Π° Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» ΠΠ΅Π°Π½ΠΎ. ΠΠ΅Π΄Ρ Ρ Π½Π°Ρ Π΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΡ ΠΈ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΡΠΏΡΠΎΡΠΈΡΡ Ρ Π½Π΅Π³ΠΎ ΡΠ΅ΠΌΡ ΡΠ°Π²Π½ΠΎ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΠΎΡΠ²Π΅Ρ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ Π±ΡΡΡΡΠΎ.
Π ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΡΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅Π½Π½ΡΠΌ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π° ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ. Π Π½ΡΠΌ Π΄Π²Π° ΡΠΈΠΏΠ° ΠΏΡΠΈΠΌΠΈΡΠΈΠ²ΠΎΠ² ΡΡΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ. ΠΠ»Ρ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½Ρ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° ΡΠ΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½ΠΈΡΡ ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ:
$$+,\ *,\ 0,\ 1,\ 2,\ ...$$
Π Π²Π²Π΅ΡΡΠΈ Π΄Π»Ρ Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° ΡΠ΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ Π·Π°ΠΏΡΠ°ΡΠΈΠ²Π°ΡΡ ΠΎΡΠ²Π΅Ρ Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΡΠ°:
$a+b$ | $=$ | $AddWithCPU(a, b)$ |
$a*b$ | $=$ | $MulWithCPU(a, b)$ |
Π’Π°ΠΊ ΠΆΠ΅ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ ΠΈ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ Π΄Π»Ρ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ:
$$True,\ False,\ If,\ Not,\ And,\ Or$$
Π ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° ΡΠ΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ:
$If\ True\ a\ b$ | Β $=$ | $a$ |
$If\ False\ a\ b$ | Β $=$ | $b$ |
$Not\ True$ | Β $=$ | $False$ |
$Not\ False$ | Β $=$ | $True$ |
$Add\ False\ a$ | Β $=$ | $False$ |
$Add\ True\ b$ | Β $=$ | $b$ |
β¦ |
Π’Π°ΠΊΠΈΠ΅ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ $\delta$-ΡΠ΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΠ΅ΠΉ (Π΄Π΅Π»ΡΡΠ°-ΡΠ΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΡ).
ΠΠ΄Π½ΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Ρ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΠ²Π°Π»Π°ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ½Π°Ρ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠ°. ΠΠ½Π° ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ°ΠΊΡΠ½ΡΠΌ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ. ΠΡΡΡ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ Π»ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΎ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΊ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΡ. Π ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΡΡΡΠΎΡΡΡΡ Π½Π΅ ΠΈΠ· ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ², Π° ΠΈΠ· Π½Π°Π±ΠΎΡΠ° ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ. ΠΠ°Π±ΠΎΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ Π±Π°Π·ΠΈΡΠΎΠΌ.
Π Π°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΡΠ΅ΡΠΌΡ:
$$\lambda x .x, \quad \lambda y .y, \quad \lambda z .z$$
ΠΡΠ΅ ΡΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΡ Π½Π΅ΡΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΠ½ ΠΈ ΡΠΎΡ ΠΆΠ΅ ΡΠΌΡΡΠ». ΠΠ½ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΡΡ ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ. ΠΠ½ΠΈ ΡΠ°Π²Π½Ρ, Π½ΠΎ Ρ ΡΠΎΡΠ½ΠΎΡΡΡΡ Π΄ΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ. ΠΡΠ° Π½Π°Π²ΡΠ·ΡΠΈΠ²Π°Ρ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ° Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Π±ΡΠ»Π° ΡΠ΅ΡΠ΅Π½Π° Π² ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠ΅. ΠΠΎΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΡΠΎΡΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΡ:
ΠΡΡΡ Π½Π°Π±ΠΎΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ $x$, $y$, $z$, β¦. ΠΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ β ΡΡΠΎ ΡΠ΅ΡΠΌ.
ΠΡΡΡ Π΄Π²Π΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ $K$ ΠΈ $S$, ΠΎΠ½ΠΈ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠ°ΠΌΠΈ.
ΠΡΠ»ΠΈ $M$ ΠΈ $N$ β ΡΠ΅ΡΠΌΡ, ΡΠΎ $(MN)$ β ΡΠ΅ΡΠΌ.
ΠΡΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π½Π΅Ρ.
ΠΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Ρ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° ΡΠ΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ Π΄Π»Ρ Π±Π°Π·ΠΈΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ²:
$Kxy$ | $=$ | $x$ |
$Sxyz$ | $=$ | $xz(yz)$ |
Π ΡΡΠΈΡ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π°Ρ ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΡΠ΅ΠΌΡΡ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΎ ΡΠ°ΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ ΡΠΊΠΎΠ±ΠΎΠΊ. Π’Π°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π² Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π° ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ Π² ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠΊΠΎΠ±ΠΊΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏΠΈΡΡΡΡΡΡ Π²Π»Π΅Π²ΠΎ. ΠΠΎΠ³Π΄Π° ΠΌΡ ΠΏΠΈΡΠ΅ΠΌ $Kxy$, ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ°Π·ΡΠΌΠ΅Π²Π°Π΅ΠΌ $((Kx)y)$. Π’Π΅ΡΠΌΡ Π² ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠ΅ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ. Π Π΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π΄ΠΎ ΡΠ΅Ρ ΠΏΠΎΡ ΠΏΠΎΠΊΠ° ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡ Π²Ρ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ Π±Π°Π·ΠΈΡΠ½ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠΎΠ². Π’Π°ΠΊ Π΅ΡΠ»ΠΈ ΠΌΡ Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌ ΡΠ²ΡΠ·ΠΊΡ $KXY$ ΠΈΠ»ΠΈ $SXYZ$, Π³Π΄Π΅ $X$, $Y$, $Z$ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ΅ΡΠΌΡ, ΡΠΎ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΠΈΡ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π°ΠΌ ΡΠ΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ. Π’Π°ΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²ΡΠ·ΠΊΠΈ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ΅Π΄Π΅ΠΊΡΠ°ΠΌΠΈ. ΠΡΠ»ΠΈ Π² ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅ Π½Π΅Ρ Π½ΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅Π΄Π΅ΠΊΡΠ°, ΡΠΎ ΠΎΠ½ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΠ΅. ΠΠ°ΠΌΠ΅Π½Ρ ΡΠ΅Π΄Π΅ΠΊΡΠ° ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ²ΡΡΡΠΊΠΎΠΉ
ΠΠ½ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΡ $K$ ΠΈ $S$ ΡΠΎΠ²ΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡ Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΊΠ»Π°ΡΡΠ° Applicative
Π΄Π»Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ:
instance Applicative (r->) where pure a r = a (<*>) a b r = a r (b r)
Π ΡΡΠΎΠΌ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ Π΅ΡΡΡ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΅ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ $r$, ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ½ΠΈ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΡΠΈΡΠ°ΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΠ°ΠΊ ΠΆΠ΅ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π² ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΡΠΈΠΏΠ° Reader
. Π ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π΅ pure
(ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡ $K$) ΠΌΡ ΠΈΠ³Π½ΠΎΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ (ΡΡΠΎ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ), Π° Π² ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π΅ <*>
(ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡ $S$) ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄Π°ΡΠΌ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΠΈ Π°ΡΠ³ΡΠΌΠ΅Π½Ρ ΠΈ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π² ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ r
ΠΊ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ Π±ΡΠ»ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΎ Π² ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΡΠ΅ ΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΆΠ΅ ΠΎΠΊΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ.
ΠΠ΅ΡΠ½ΡΠΌΡΡ ΠΊ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ΅ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π² Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ. Π ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠ΅ ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ°Π΅ΡΡΡ ΡΠ°ΠΊ:
$$I = SKK$$
ΠΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠΌ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΠ΅Ρ Π»ΠΈ ΡΡΠΎΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡ ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ:
$$Ix = SKKx = Kx(Kx) = x$$
Π‘Π½Π°ΡΠ°Π»Π° ΠΌΡ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΠΈΠ»ΠΈ $I$ Π½Π° Π΅Π³ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅, Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ²Π΅ΡΠ½ΡΠ»ΠΈ ΠΏΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΡ $S$, Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΠΎ Π»Π΅Π²ΠΎΠΌΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΡ $K$. Π ΠΈΡΠΎΠ³Π΅ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ»ΠΎΡΡ, ΡΡΠΎ
$$Ix = x$$
ΠΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ½Π°Ρ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠ° ΠΈ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ΅ΡΠ½ΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ. ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ $\phi$, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠΈ Π² ΡΠ΅ΡΠΌΡ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ:
$\phi(x)$ | $=$ | $x$ |
$\phi(K)$ | $=$ | $\lambda xy .x$ |
$\phi(S)$ | $=$ | $\lambda xyz .xz(yz)$ |
$\phi(XY)$ | $=$ | $\phi(X)\ \phi(Y)$ |
Π ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΌ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ $x$ β ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ. Π’Π°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ $\psi$, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΡ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ Π² ΡΠ΅ΡΠΌΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠΈ.
$\psi(x)$ | $=$ | $x$ |
$\psi(XY)$ | $=$ | $\psi(X)\ \psi(Y)$ |
$\psi(\lambda x .Y)$ | $=$ | $[x] .\psi(Y)$ |
ΠΠ°ΠΏΠΈΡΡ $[x].T$, Π³Π΄Π΅ $x$ β ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ, $T$ β ΡΠ΅ΡΠΌ, ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΌ $D$, ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌ $T$ ΠΏΠΎΠ΄ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΎΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ $x$, Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΎ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ:
$$([x].T)\ x = T$$
ΠΡΠ° Π·Π°ΠΏΠΈΡΡ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠ° $T$ ΠΏΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ $x$. Π’Π΅ΡΠΌ $[x].T$ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ°:
$[x] .x$ | $=$ | $SKK$ |
$\left[x\right] .X$ | $=$ | $KX, \quad x \notin V(X)$ |
$\left[x\right] .XY$ | $=$ | $S([x] .X)([x].Y)$ |
Π ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΌ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΡ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ Π½Π° ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΠΎΠ²ΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡ. ΠΠ°ΠΏΠΈΡΡ $V(X)$ Π²ΠΎ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΌ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ Π² ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅ $X$. ΠΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΠΏΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ ΠΌΡ Ρ ΠΎΡΠΈΠΌ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌ (ΠΈΠ»ΠΈ Π°Π±ΡΡΡΠ°Π³ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ) Π½Π΅ ΡΡΠ°ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π² ΡΠ°ΠΌΠΎΠΌ ΡΠ΅ΡΠΌΠ΅, ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΎΠΈΠ³Π½ΠΎΡΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π΅Ρ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΉ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ $K$. Π ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅ΠΌ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΡ ΠΏΠ°ΡΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠ·ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅.
Π‘ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ° ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π΄Π»Ρ Π»ΡΠ±ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ΅ΡΠΌΠ° $T$, Π²ΡΠ΅ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΡΡ Π² $\{x_1, ... x_n\}$ ΡΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡ $D$, ΡΡΠΎ $Dx_1 ... x_n = T$. ΠΠ»Ρ ΡΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΌΡ ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΠ°ΡΠΌΠ΅ΡΡΠΈΠ·ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ΅ΡΠΌ $T$ ΠΏΠΎ Π²ΡΠ΅ΠΌ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠΌ:
$$[x1,...,\ x_n] .T = [x_1] .([x_2, ... ,\ x_n] .T)$$
Π’Π°ΠΊ ΠΏΠΎΡΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΌΡ ΠΏΡΠΈΠ΄ΡΠΌ ΠΊ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ, ΡΡΠΈΡΠ°Π΅ΠΌ ΡΡΠΎ ΡΠΊΠΎΠ±ΠΊΠΈ Π³ΡΡΠΏΠΏΠΈΡΡΡΡΡΡ Π²ΠΏΡΠ°Π²ΠΎ:
$$[x_1] .[x_2] .... [x_n] .T$$
ΠΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ½ΡΡ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΡ ΠΎΡΠΊΡΡΠ» ΠΠΎΠΈΡΠ΅ΠΉ Π¨Π΅ΠΉΠ½ΡΠΈΠ½ΠΊΠ΅Π»Ρ. Π 1920 Π³ΠΎΠ΄Ρ Π½Π° Π΄ΠΎΠΊΠ»Π°Π΄Π΅ Π² ΠΡΡΡΠΈΠ½Π³Π΅Π½Π΅ ΠΎΠ½ ΡΠ°ΡΡΠΊΠ°Π·Π°Π» ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠ΅ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ. ΠΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ½Π°Ρ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠ° Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½Π° Π½Π° Π²ΡΠ΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉΡΠΈΡ ΡΡΡΠΎΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΡ Π±Π»ΠΎΠΊΠΎΠ² ΠΌΠ°ΡΠ΅ΠΌΠ°ΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠΈ. Π ΡΡΠΎΠΌ Π΄ΠΎΠΊΠ»Π°Π΄Π΅ ΠΏΠΎΡΠ²ΠΈΠ»ΠΎΡΡ ΠΏΠΎΠ½ΡΡΠΈΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ. Π¨Π΅ΠΉΠ½ΡΠΈΠ½ΠΊΠ΅Π»Ρ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π» ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ ΡΠ²Π΅Π΄Π΅Π½Ρ ΠΊ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡΠΌ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ. ΠΠ°Π»Π΅Π΅ Π² Π΄ΠΎΠΊΠ»Π°Π΄Π΅ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡΡΡ ΠΏΡΡΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ, Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ:
$Ix$ | $=$ | $x$ | β ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΡΠΎΠΆΠ΄Π΅ΡΡΠ²Π° | |
$Cxy$ | $=$ | $x$ | β ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΠ½Π°Ρ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ | |
$Txyz$ | $=$ | $xzy$ | β ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠΈ | |
$Zxyz$ | $=$ | $x(yz)$ | β ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ Π³ΡΡΠΏΠΏΠΈΡΠΎΠ²ΠΊΠΈ | |
$Sxyz$ | $=$ | $xz(yz)$ | β ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ ΡΠ»ΠΈΡΠ½ΠΈΡ |
Π‘ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΡΠΈΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΈΠ·Π±Π°Π²ΠΈΡΡΡΡ Π² ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π°Ρ ΠΎΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΡ , ΡΠ°ΠΊ Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠΌΡΡΠ°ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ $A$ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ ΡΠ°ΠΊ: $TA = A$. ΠΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΡ Π·Π°Π²ΠΈΡΡΡ Π΄ΡΡΠ³ ΠΎΡ Π΄ΡΡΠ³Π°. ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ±Π΅Π΄ΠΈΡΡΡΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ:
$I$ | $=$ | $SCC$ |
$Z$ | $=$ | $S(CS)S$ |
$T$ | $=$ | $S(ZZS)(CC)$ |
ΠΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΡ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ°ΡΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΡ $C$ ΠΈ $S$. Π Π°Π½Π΅Π΅ ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π»ΠΈΡΡ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ Π΄Π»Ρ ΡΡΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠΎΠ². ΠΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ $K$ ΠΈ $S$ Π²Π²ΡΠ» Π₯Π°ΡΠΊΠ΅Π»Ρ ΠΠ°ΡΡΠΈ (Haskell Curry). ΠΠ΅Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎ ΠΎΡ Π¨Π΅ΠΉΠ½ΡΠΈΠ½ΠΊΠ΅Π»Ρ ΠΎΠ½ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΎΡΠΊΡΡΠ» ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ½ΡΡ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΡ ΠΈ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠ°Π·Π²ΠΈΠ» Π΅Ρ. Π ΡΠΎΠ²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠ΅ Π΄Π»Ρ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠΎΠ² $I$, $C$, $T$, $Z$ ΠΈ $S$ (ΠΏΠΎ Π¨Π΅ΠΉΠ½ΡΠΈΠ½ΠΊΠ΅Π»Ρ) ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π° $I$, $K$, $C$, $B$, $S$ (ΠΏΠΎ ΠΠ°ΡΡΠΈ).
ΠΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ Π΄ΠΎΠ±Π°Π²ΠΈΡΡ Π² Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΠΏΡ. ΠΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΠΌ, ΡΡΠΎ Ρ Π½Π°Ρ Π΅ΡΡΡ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ $V$ Π±Π°Π·ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠΈΠΏΠΎΠ². Π’ΠΎΠ³Π΄Π° ΡΠΈΠΏ ΡΡΠΎ:
$$T = V \ ?|\ T \rightarrowT$$
Π’ΠΈΠΏ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π±ΡΡΡ Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΎΠ΄Π½ΠΈΠΌ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠΌ ΠΈΠ· ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²Π° Π±Π°Π·ΠΎΠ²ΡΡ ΡΠΈΠΏΠΎΠ². ΠΠΈΠ±ΠΎ ΡΡΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΡΠΌ (ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΡΠΌ) ΡΠΈΠΏΠΎΠΌ. ΠΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΠ΅ βΡΠ΅ΡΠΌ $M$ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΠΈΠΏ $\alpha$β ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΡΠ°ΠΊ: $M^{\alpha}$. Π‘ΡΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΡΠΉ ΡΠΈΠΏ $\alpha \rightarrow\beta$ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π² Haskell Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Π΅ΡΠ»ΠΈ Ρ Π½Π°Ρ Π΅ΡΡΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΠΏΠ° $\alpha$, ΡΠΎ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΠΎΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΠΈΠ· ΡΠ΅ΡΠΌΠ° Ρ ΡΡΠΈΠΌ ΡΡΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΡΠΌ ΡΠΈΠΏΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌ ΡΠΈΠΏΠ° $\beta$.
ΠΠΏΠΈΡΠ΅ΠΌ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π° ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π² Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ Ρ ΡΠΈΠΏΠ°ΠΌΠΈ:
ΠΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ $x^\alpha$, $y^\beta$, $z^\gamma$, β¦ ΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠ°ΠΌΠΈ.
ΠΡΠ»ΠΈ $M^{\alpha \rightarrow\beta}$ ΠΈ $N^\alpha$ β ΡΠ΅ΡΠΌΡ, ΡΠΎ $(M^{\alpha \rightarrow\beta}N^\alpha)^\beta$ β ΡΠ΅ΡΠΌ.
ΠΡΠ»ΠΈ $x^\alpha$ β ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΠΈ $M^\beta$ β ΡΠ΅ΡΠΌ, ΡΠΎ $(\lambda x^\alpha .M^\beta)^{\alpha \rightarrow\beta}$ β ΡΠ΅ΡΠΌ
ΠΡΡΠ³ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π½Π΅Ρ.
Π’ΠΈΠΏΠΈΠ·Π°ΡΠΈΡ Π½Π°ΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°Π΅Ρ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π° ΡΠΎ, ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠ΅ Π²ΡΡΠ°ΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΌΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ. Π ΡΡΠΎΠΌ Π΅ΡΡΡ ΠΏΠ»ΡΡΡ ΠΈ ΠΌΠΈΠ½ΡΡΡ. Π’Π΅ΠΏΠ΅ΡΡ Π½Π°ΡΠ° ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΠ° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΡΠΎΠ³ΠΎ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΠΈΠ·ΡΠ΅ΠΌΠΎΠΉ, ΡΡΠΎ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ Π»ΡΠ±ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΡΠΌ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π½ΠΎΡΠΌΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡ. ΠΠΎ ΡΠ΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΠΌΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ Π²ΡΡΠ°Π·ΠΈΡΡ Π²ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ Π½Π° ΡΠΈΡΠ»Π°Ρ . ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ ΠΌΡ Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ΅ΠΌ ΡΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΡΡ $Y$-ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡ, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΡΠ΅ΠΏΠ΅ΡΡ ΡΠ°ΠΌΠΎΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ $(e e)$ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ.
ΠΡ Π²Π²Π΅Π»ΠΈ ΡΠΈΠΏΡ, Π½ΠΎ Π»ΠΈΡΠΈΠ»ΠΈΡΡ ΡΠ΅ΠΊΡΡΡΠΈΠΈ. ΠΠ°ΠΊ Π½Π°ΠΌ Π±ΡΡΡ? ΠΡΠ° ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌΠ° ΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ Π²Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠ°Π½ΡΡ $Y_\tau^{(\tau \rightarrow\tau) \rightarrow\tau}$, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠ°Ρ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ΄Π²ΠΈΠΆΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ. ΠΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ ΡΠ΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ Π΄Π»Ρ $Y$:
$$(Y_\tau f^{\tau \rightarrow\tau})^\tau = (f^{\tau \rightarrow\tau}(Y_\tau f^{\tau \rightarrow\tau}))^\tau$$
ΠΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠ±Π΅Π΄ΠΈΡΡΡΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ ΡΡΠΎ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ ΠΏΡΠΎΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΊΡ ΡΠΈΠΏΠΎΠ². Π’ΠΈΠΏΠΈΠ·ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠ΅ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π΄ΠΎΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠΎΠΌ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ΄Π²ΠΈΠΆΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎ Π²ΡΡΠ°Π·ΠΈΡΡ Π²ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ.
Π ΡΡΠΎΠΉ Π³Π»Π°Π²Π΅ ΠΌΡ ΠΏΠΎΠ·Π½Π°ΠΊΠΎΠΌΠΈΠ»ΠΈΡΡ Ρ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠΎΠΉ, Π΄Π²ΡΠΌΡ ΠΊΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌΠΈ ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΡΠΌΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΉ. ΠΠΎΠ½ΡΡΡΡΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΌΠΈ Π² ΡΠΎΠΌ ΡΠΌΡΡΠ»Π΅, ΡΡΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡ Π½Π΅ Π½Π°Π±ΠΎΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ, Π° ΡΠ΅ΡΠ΅ΠΏΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠΈΡ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ. Π Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΡ Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡ Π±ΡΠ»Π° ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½Π°, ΠΈΠ· ΠΊΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΡΠ΅ΠΉΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΠΉ ΠΎΠ½Π° ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ. Π Π΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ Π²ΡΡΠΈΡΠ»ΡΡΡ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ.
ΠΡ ΡΠ·Π½Π°Π»ΠΈ, ΡΡΠΎ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡΠΌΠΈ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠΈΡΠ»Π°. Π£Π·Π½Π°Π»ΠΈ, ΡΡΠΎ Π²ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ Π±ΡΡΡ Π·Π°ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Ρ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΡΠ΅ΡΠΌΠ°ΠΌΠΈ.
Π‘ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ ΡΠ΅Π΄ΡΠΊΡΠΈΠΈ ΡΠ±Π΅Π΄ΠΈΡΠ΅ΡΡ Π² ΡΠΎΠΌ, ΡΡΠΎ Π²Π΅ΡΠ½Ρ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Ρ (Π² ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½Π°Ρ ΠΠ°ΡΡΠΈ) :
$B$ | $=$ | $S(KS)S$ |
$C$ | $=$ | $S(BBS)(KK)$ |
$Bxyz$ | $=$ | $xzy$ |
$Cxyz$ | $=$ | $x(yz)$ |
ΠΠΎΠΏΡΠΎΠ±ΡΠΉΡΠ΅ Π·Π°ΠΊΠΎΠ΄ΠΈΡΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΏΠ°ΡΡ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π° ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ². ΠΠ°ΠΌ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠΈΡΡ ΡΡΠΈ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ: $Pair$, $Fst$, $Snd$, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°ΡΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ:
$Fst\ (Pair\ a\ b)$ | $=$ | $a$ |
$Snd\ (Pair\ a\ b)$ | $=$ | $b$ |
Π² ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠ΅ ΡΠΎΠΆΠ΅ Π΅ΡΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡ Π½Π΅ΠΏΠΎΠ΄Π²ΠΈΠΆΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ, Π½Π°ΠΉΠ΄ΠΈΡΠ΅ Π΅Π³ΠΎ Ρ ΠΏΠΎΠΌΠΎΡΡΡ Π°Π»Π³ΠΎΡΠΈΡΠΌΠ° ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΠ² Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π° ΠΈΡΡΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊ ΡΠ΅ΡΠΌΠ°ΠΌ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠΈ. ΠΠ»Ρ ΠΊΡΠ°ΡΠΊΠΎΡΡΠΈ Π»ΡΡΡΠ΅ Π²ΠΌΠ΅ΡΡΠΎ $SKK$ ΠΏΠΈΡΠ°ΡΡ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎ $I$.
ΠΠ°ΠΏΠΈΡΠΈΡΠ΅ ΡΠΈΠΏΡ Lam
ΠΈ App
, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΠΎΠΏΠΈΡΡΠ²Π°ΡΡ Π»ΡΠΌΠ±Π΄Π°-ΡΠ΅ΡΠΌΡ ΠΈ ΡΠ΅ΡΠΌΡ ΠΊΠΎΠΌΠ±ΠΈΠ½Π°ΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ Π»ΠΎΠ³ΠΈΠΊΠΈ Π² Haskell. ΠΠ°ΠΏΠΈΡΠΈΡΠ΅ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π²ΠΎΠ΄Π° ΠΈΠ· Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ Lam
Π² App
ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΠΎ.